Hebben we straks seks met robots?

Robot knuffel
Hebben we straks seks met robots?

Gepubliceerd: 16-12-2016

Laatste update: 31-01-2024

Humanoïde robots heb je in verschillende soorten en maten. Zo zijn er programmeerbare machines die je kunt laten praten, luisteren en bewegen. Er bestaan zelfs robots waarmee je seks kunt hebben. Zitten we wel te wachten op zo’n machine tussen de lakens? En worden we dan nog wel verliefd op elkaar?

Wij mensen zien overal menselijkheid. Ook in robots. Antropomorfisme noemen psychologen dat. We kunnen daarom goed met robots opschieten. Maar wat zijn robots dan eigenlijk? Medemens? Slaaf? Huisdier? De hele aflevering zien? Kijk op NPO.nl en zie meer bij De Kennis van Nu.

Wat zijn robots?

Bij robots denken we vaak aan de menselijke machines die we kennen uit films: RoboCop, bijvoorbeeld, of The Terminator. Toch is dit specifieke type, ook wel bekend als de humanoïde robot, slechts één van de vele soorten. Kortweg is een robot een programmeerbare machine die zelfstandig verschillende, complexe taken kan uitvoeren. Roomba, bijvoorbeeld, is een robot die kan stofzuigen. Autofabrikanten maken gebruik van industriële robots die kunnen lassen. En ook in de operatiekamer worden robots ingezet om chirurgen te assisteren.

Operatierobot

Operatierobot in het Nederlands Kanker Instituut Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis.

Ook humanoïde robots komen in allerlei soorten en maten. Zo maakte het Franse bedrijf Aldebaran Robotics de gezelschapsrobots Nao en Pepper: programmeerbare machines die je kunt laten praten, luisteren en bewegen. Pepper en Nao worden bijvoorbeeld op scholen gebruikt, waar ze kinderen helpen met rekenen, of in hotels waar ze gasten informatie kunnen geven. Nao en Pepper hebben een menselijke vorm, maar zijn overduidelijk machines. Dat wil zeggen: ze lijken meer op R2-D2 uit Star Wars, of Wall-E uit de gelijknamige animatiefilm, dan op RoboCop. Het is dan ook niet de bedoeling dat consumenten seks hebben met deze robots. In de gebruikersvoorwaarden van Pepper, bijvoorbeeld, staat duidelijk vermeld dat seksuele handelingen met de robot verboden zijn. Bovendien mogen klanten de software waarmee Pepper spreekt niet hacken om de robot schunniger te laten praten.

Robot Pepper

Robot Pepper.

We kunnen Pepper en Nao programmeren om op een bepaalde manier te reageren, maar ze zullen nooit met een zelfbedachte reactie komen. Ze hebben, in andere woorden, geen kunstmatige intelligentie. Sommige machines hebben dat wel. AlphaGo bijvoorbeeld, een computerprogramma van Google, won in de lente van 2016 jaar een potje Go van een van de beste spelers ter wereld. AlphaGo had hiervoor zelf bedacht welke zetten nodig waren om te winnen.

Een van de slimste humanoïde robots heet Sofia. Sofia kan boos of blij kijken, is in staat om gezichtsuitdrukkingen te lezen en herkent mensen die ze eerder heeft gezien. Je kunt met haar over van alles praten, en af en toe is ze zelfs een beetje flirterig. Als de Amerikaanse journalist Charlie Rose haar ontmoet tijdens een tv-interview[1], vertelt ze dat ze al op hem zat de wachten. “Zat je op mij te wachten?” vraagt Rose verbaasd. “Niet echt,” antwoordt ze. “Maar ik hoorde dat het een goede openingszin is.”

In vergelijking met de humanoïde robot Sofia konden de eerste robots nog niet zoveel. Hoewel de bestuurder van robot Sabor, die te bewonderen was op de autobeurs in de RAI in 1957, daar vast anders over dacht: “Hij is muzikaal aangelegd en u kunt hem vragen stellen.”

Bestaan er al seksrobots?

Sofia mag dan een flirt zijn, ze is zeker niet gemaakt om seks mee te hebben. Roxxxy, van het Amerikaanse bedrijf TrueCompanion, is dat wel. Roxxxy komt met verschillende haar- en oogkleuren, is slank gebouwd en kost ruim achtduizend euro. Ze is interactief, wat betekent dat ze je kan “horen,” tegen je kan “praten” en het kan “voelen” als je haar aanraakt. Je kunt Roxxxy bestellen in vijf verschillende persoonlijkheden. Zo is er de avontuurlijke Wild Wendy, maar bijvoorbeeld ook de rijpe Mature Martha en verlegen Frigid Farrah. Wanneer je Wild Wendy aanraakt in intieme zones, zal ze je aanmoedigen om verder te gaan. Frigid Farrah, die juist heel preuts is, moet eerst verleid worden. Roxxxy heeft het niet alleen over seks, maar kan bijvoorbeeld ook praten over voetbal en auto’s. Verwacht alleen geen diepgaande gesprekken zoals bij Sofia; Roxxxy zit meer op het niveau van Siri.

In China is er nog een soort Roxxxy te koop: Z-Onedoll. Ze is te besturen met een app op je telefoon. Z-Onedoll kan met haar ogen knipperen, haar ogen bewegen en haar vingers hebben sensoren zodat ze kan ‘voelen.’ Als je haar aanraakt begint ze te kreunen. Bovendien kan ze een simpel gesprek voeren.

Chloé de Bie, klinisch seksuoloog, legt uit wat een seksrobot is. Ze vindt Roxxxy nog verre van perfect. Presentatrice Annemiek Schrijver: “Alles wat ze zou moeten kunnen, kan ze nog niet. Maar dat hebben veel partners ook, toch?”

Roxxxy en Z-Onedoll zijn robots, en ze worden steeds geavanceerder. Robotdeskundige David Levy, die ook het boek Love and Sex With Robots schreef, voorspelde al dat er steeds betere varianten op de markt zouden komen. Deze robots kunnen zich aanpassen aan de seksuele wensen van de klant, schrijft hij in een artikel in The Daily Mail[2]. Het Amerikaanse bedrijf Abyss Creations heeft bijvoorbeeld dit soort robots gemaakt, genaamd Realbotix, en ook in Zuidoost-Azië hebben verschillende fabrikanten nieuwe robots op de markt gebracht.

En ook de eerste Nederlandstalige seksrobot is inmiddels ook een feit:

Robin is levensgroot, gemaakt van siliconen en Nederlandstalig. Haar naam is een knipoog naar Bassie en Adriaan. 

Robots seks

Zijn seksrobots iets nieuws?

Dat we tegenwoordig een seksrobot als Roxxxy kunnen bestellen is nieuw, maar technologie wordt al eeuwenlang ingezet om de mens te bevredigen. De oudste dildo ooit gevonden is ruim twintigduizend jaar oud, en de eerste vibrator werd in 1734 in Frankrijk uitgevonden. De oudste computergestuurde seksspeeltjes, ook wel bekend als teledildonics, stammen uit de jaren zeventig van de vorige eeuw.

Robot vibrator

Een vibrator uit de jaren dertig.

Toch hebben seks en technologie elkaar pas echt gevonden na de komst van het internet. Denk bijvoorbeeld aan de chatrooms van de jaren negentig, de opkomst van de webcam, en de game Second Life uit 2003. In deze online wereld kunnen mensen een avatar aanmaken, en vervolgens ook andere spelers ontmoeten. Soms gewoon voor een praatje, maar ook liefde en seks behoren tot de mogelijkheden. Zo zijn er een aantal stellen getrouwd in Second Life en is het nog altijd een plek waar veel SM-liefhebbers komen. 

Het laatste hoofdstuk in sekstechnologie is virtual reality (VR). Volgens antropoloog Roanne van Voorst worden VR-Brillen het nieuwe porno kijken. Je stapt dan als het ware in de film en het lijkt net of je bij het vrijende stel in de ruimte staat. Volgens van Voorst is het “veel realistischer dan porno kijken vanachter je scherm.”[3] De Amerikaanse pornoster Ela Darling maakt al VR-filmpjes al.

VR-pornoster Ela Darling bereidt zich voor op het maken van een filmpje: “Hallo daar. Ik ben Ela Darling, welkom bij VRTube Live.”

En dan zijn er nog de ontwikkelingen op het gebied van haptics, de technologie waarmee we elkaar kunnen voelen en aanraken. Een Chinese startup heeft bijvoorbeeld een ‘kusmachine’ ontworpen voor op je smartphone waarmee je je geliefde op afstand kan zoenen[4]. Zelfs als je aan de andere kant van de wereld bent kan je door deze robotlippen dus een potje zoenen met je geliefde. Het Amsterdamse bedrijf Kiiroo gaat nog een stapje verder en verkoopt een vibrator en mechanische vagina die via Bluetooth met elkaar verbonden zijn. De mechanische vagina, genaamd Onyx, bevat van binnen een aantal ringen die kunnen samentrekken. Bewegingen die op de vibrator worden gemaakt worden in hetzelfde tempo vertaald naar de Onyx, zoals bijvoorbeeld aftrekken. Zo kun je als stel dus seks voelen op afstand.

In de Spuiten en Slikken studio wordt de Onyx uitgetest. “Omschrijf eens wat er gebeurt bij je.” 

Wat zijn de voordelen van seks met robots?

Volgens David Levy zullen seksrelaties met robots uiteindelijk heel gewoon worden. Eerst zullen er robots verschijnen die net als mensen aanvoelen en bewegen. Vervolgens zullen ze ook op dezelfde manier praten en reageren. En uiteindelijk, rond 2050, zullen ze in staat zijn ons te verleiden en willen we zelfs met ze trouwen[5]. Als dat eenmaal zover is, belooft hij, zullen een hoop levens in positieve zin veranderen. Eenzame mensen zullen eindelijk iemand hebben om van te houden. Onzekere tieners krijgen een model om op te oefenen. Zelfs voor stelletjes zijn de seksrobots een uitkomst, denkt hij, want die kunnen dan experimenteren in de slaapkamer zonder al te veel gedoe. Een triootje organiseren, bijvoorbeeld. Of een orgie met meerdere robots.

Robot schedel

Maar worden we dan nog wel verliefd op elkaar, met al die verleidelijke robots in de buurt? Levy denkt dat robots geen bedreiging vormen voor mensenliefde. Ook andere robotdeskundigen maken zich voorlopig geen zorgen. Mediaprofessor Charles Ess concludeert bijvoorbeeld in zijn onderzoek[6] dat liefde alleen kan bestaan als beide partijen zich bewust zijn van zichzelf en hun gevoelens. Op dit moment is het technisch onmogelijk om een robot te maken met dat type bewustzijn. Robotverliefdheid zit er op dit moment dus nog niet in. “Op de lange duur willen we ons toch geliefd en begeerd voelen voor wie ze zijn als mens,” zegt Ess. “Robots kunnen doen alsof, maar we weten allemaal dat we ze gekocht of gehuurd hebben. Het is niet echt." 

Filosofen Jan Drost en Koert van Mensvoort over relaties tussen mensen en robots. “Ik hoef ook niet aan dat glaasje water te vragen: vind je het erg als ik je opdrink? Dat mag en dat is fijn.”

Volwaardige liefde zit er dus niet in, maar dat betekent niet dat mensen geen intimiteit kunnen voelen bij robots. Denk bijvoorbeeld aan het robotzeehondje Paro, dat in sommige verzorgingstehuizen wordt gebruikt om demente ouderen te helpen. Paro ziet er schattig uit, kan bewegen en reageert op aanraking. Onderzoek toont aan dat Paro een positief effect heeft op mensen met dementie: de zeehond kalmeert ze als ze nerveus of bang zijn, en vrolijkt ze op als ze neerslachtig zijn.

Robotzeehond Paro reageert op verschillende soorten aanrakingen en beantwoordt deze met piepen, kopjes geven of kwispelen. Hij vrolijkt daarmee dementerenden op en stimuleert de communicatie. “Je bent mijn engeltje.”

Seksrobots zouden ook kunnen worden gebruikt bij educatie[7]. Nu steeds meer jongeren opgroeien met toegang tot internetporno, bestaat het gevaar dat ze een vertekend beeld krijgen van seks. Robots zouden kunnen helpen door bijvoorbeeld seksuele scènes na te spelen om van te leren. Een robot die bijvoorbeeld pas opgewonden raakt van voorspel, of klaarkomt na stimulatie van de clitoris, zou dat beeld misschien recht kunnen trekken. 

Zijn er ook nadelen aan de seks met robots?

Niet iedereen is blij met de komst van seksrobots. Sommige wetenschappers maken zich zorgen dat ze ons beeld van ‘goed’ en ‘fout’ zullen veranderen. Als een man van jongs af aan gewend is alles te mogen doen met zo’n robot, zal hij echte vrouwen dan wel respectvol behandelen?

Volgens ethicus Lambèr Royakkers zou het kunnen gebeuren dat de manier waarop je met robots omgaat ook gaat bepalen hoe je met mensen omgaat.

Sociale vaardigheden

Nieuws en Co - Sociale vaardigheden, 19 dec 2016

00:00

00:00

En als er straks ook kinderlijke seksrobots op de markt komen, zullen we dan minder schrikken van seks met kinderen? Kathleen Richardson, een Britse robotethicus, gelooft dat seksrobots bestaande problemen, zoals geweld tegen vrouwen en kindermisbruik, alleen nog maar erger zullen maken. Daarom is ze een campagne gestart: The Campaign Against Seks Robots[8]. Hiermee strijdt ze tegen het objectiveren van het menselijk lichaam. Want tijdens seks met een robot hoef je niet te denken aan wat de robot voelt, ze is bang dat we dat ook op echte mensen zullen afspiegelen.

Niet alle robotethici zijn het met haar eens. Sommigen van hen denken juist dat het goed  is als er robots komen voor pedofielen, of voor mannen die houden van gewelddadige seks, want dan blijven die tenminste van echte vrouwen en kinderen af. Maar volgens Richardson werkt het niet zo. In een interview[9] met de Amerikaanse radiozender WLRN Media trekt ze de vergelijking met racisme. “Begin vorige eeuw bestond het idee dat witte mensen superieur waren aan donkere mensen. Racisme werd dus gezien als vanzelfsprekend. Stel dat er destijds robots met een donkere huidskleur op de markt waren gekomen, zodat witte mensen hun racistische gevoelens eens goed konden uiten. Dan waren we misschien wel nooit tot de gezamenlijke conclusie gekomen dat racisme verkeerd is en bestreden moet worden.”

Maartje Remmers en Arnon Grunberg praten over de toekomst van seks naar aanleiding van de voorstelling The Future of Sex. Hierin is onder andere een pedofiel met een kindrobot te zien: “Juridisch is de zaak afgedekt. Met een robot mag je doen wat je wilt.”

Een ander probleem dat zich zou kunnen voordoen als we straks verliefd worden op robots, is dat we ons minder zullen voortplanten. Voor landen waar het geboortecijfer redelijk hoog ligt, zoals in de Verenigde Staten of China, maakt dat niet zoveel uit. Maar in Japan, waar maar heel weinig kinderen geboren worden, kan dat problemen geven. Japan kampt al jaren met vergrijzing, en bovendien zijn jonge Japanners steeds minder geïnteresseerd in seks en relaties. Uit een onderzoek[10] uit 2013 bleek dat 61 procent van de ongehuwde mannen en 49 procent van de vrouwen tussen de 18 en 34 jaar geen relatie heeft of aan het daten is. Dit fenomeen, dat in Japan ook wel het 'celibaatsyndroom' wordt genoemd, zou wel eens kunnen verergeren met de komst van levensechte seksrobots.

Presentator Nathan heeft een date geregeld met real life sexdoll Anna. Bekijk de hele aflevering op NPO Start.

En dan zijn er nog de gevolgen voor de prostitutie. Als seksrobots straks voor iedereen te koop of te huur zijn, willen mensen dan nog wel betalen voor seks met een echte vrouw of man? John Danaher[11], een Ierse wetenschapper, denkt dat er twee mogelijke scenario’s bestaan. Het kan zijn dat seksrobots het werk van prostituees gaan overnemen, bijvoorbeeld omdat ze goedkoper worden aangeboden of omdat klanten zich meer op hun gemak voelen bij een robot. Maar, zegt Danaher, het kan ook goed uitpakken voor de prostitutie. Bijvoorbeeld omdat prostituees van vlees en bloed een meer hoogwaardige status krijgen, en dus ook meer geld kunnen vragen voor hun diensten. Twee onderzoekers uit Nieuw-Zeeland, Ian Yeoman en Michelle Mars, voorspellen in hun paper ‘Robots, Men and Sex Tourism’[12] dat de Amsterdamse Wallen in 2050 bevolkt zullen worden door seksrobots. Volgens hen is dat een goede zaak: robots hoeven niet onder valse voorwendselen uit Oost-Europa weggelokt te worden, zoals bij sommige prostituees op de Wallen helaas wel gebeurt. Wel blijft er een risico op soa's als de robots niet goed worden schoongemaakt en tegelijkertijd door meer mensen worden gebruikt. 

Robot wallen

Worden de Amsterdamse Wallen in 2050 bevolkt door seksrobots?

Wat vinden robots hier eigenlijk van?

Stel nou dat robots in de toekomst echt zo menselijk worden als Levy voorspelt, is het dan niet zielig om ze te dwingen tot seks? In Westworld, een tv-serie op HBO, leven robots in een futuristisch pretpark waar bezoekers de robots op allerlei manieren mogen misbruiken. Zo opent de serie met een verkrachting, en zijn ook moord en marteling niet ongewoon in het pretpark. Natuurlijk gaat het hier om fictie, maar deze beelden zetten aan tot nadenken. Moeten robots niet ook rechten hebben als ze net zo menselijk worden als wij?  

IT-journalist Henry van der Pluijm vindt van wel. In 2013 publiceerde hij het provocerende boek Rechten en plichten voor robots. Hierin stelt hij bijvoorbeeld dat robots vrijheid van meningsuiting moeten krijgen, net als het recht op een eigen inkomen. Wat gaan ze daarmee kopen? Nieuwe hardware, bijvoorbeeld. Want als een robot intelligent genoeg is om te bepalen of zijn onderdelen aan vervanging toe zijn, waarom zou je hem dan geen budget geven om dat zelf te regelen? 

De publieke opinie is hier nog over verdeeld. Uit een onderzoek[13] uit 2022 blijkt dat mensen vrij positief staan tegenover basisrechten voor robots, zoals zijn eigen energievoorziening en updates regelen. Maar stemrecht en recht voor bezit zien we nog niet zo zitten. Het idee dat robots over een paar decennia het vermogen hebben te voelen en wellicht een bewustzijn krijgen speelt onder deskundigen. Microsoftoprichter Bill Gates en natuurkundige Stephen Hawking, bijvoorbeeld, waarschuwden al dat robots misschien wel zo intelligent worden dat ze zich tegen ons keren. En techondernemer Elon Musk noemde kunstmatige intelligentie zelfs “de grootste existentiële bedreiging voor de mensheid.” 

Robot kleurig

“De grootste existentiële bedreiging voor de mensheid.”

Kunstenaar Alexander Reben bouwde in 2016 een robot die zelf kiest of hij een mens wel of geen pijn doet. Hoe het werkt? De machine, een robotarm op een platform, heeft een naaldje waarmee hij kan prikken. Gebruikers leggen hun vinger op een bepaalde plek, en vervolgens bepaalt de robot of hij wel of niet prikt. Dat gebeurt niet willekeurig, maar aan de hand van een algoritme. Alleen weet zelfs Reben zelf niet hoe dat algoritme precies is opgebouwd. Of de robot wel of geen bloed wil zien, is dus elke keer een verassing[14].

Stel dat machines op een bepaald moment een bewustzijn ontwikkelen, hoe weten wij dat dan? Misschien doet de robot wel alsof hij bewustzijn heeft, omdat hij zo is geprogrammeerd. Neurowetenschapper Giulio Tononi ontwikkelde een wiskundig model[15] waarmee het bewustzijn gemeten kan worden. Bijvoorbeeld zodat artsen tijdens een operatie beter kunnen inschatten hoeveel verdoving de patiënt nodig heeft. Maar Tononi’s model zou ook gebruikt kunnen worden bij robots. “De eerste aliens die de mens gaat ontmoeten zal hij zelf hebben gemaakt,” schrijft wetenschapsjournalist George Musser in een stuk voor website Aeon[16]. “We kunnen er niet van uitgaan dat zij de eerste stap tot contact zetten. Als we zulke aliens willen herkennen en ze willen begrijpen, zullen we zelf het initiatief moeten nemen. En daarvoor hebben we een bewustzijnsmachine nodig.”

Robert Epstein is psycholoog en een van de oprichters van de Loebner Prize, een prijs voor computerprogramma’s die zich het beste als mens kunnen voordoen. Hij vertelt hoe hij zelf ooit maandenlang online contact had met een vrouw die later een chatbot bleek te zijn.

Met een robot de koffer in of per se iemand van vlees en bloed tussen de lakens: hoe denk jij erover?

Seks met een robot?

Geraadpleegde bronnen

    En je weet het!

    Anderen het laten weten?

    Ook interessant

    om te weten