Wat is de islam?
Gepubliceerd: 13-11-2017
Laatste update: 06-03-2024
Bijna een kwart van de wereldbevolking is moslim. Daarmee is de islam de op één na grootste godsdienst ter wereld, na het christendom. Hoe is deze religie ontstaan? En hoe islamitisch is Nederland?
Redacteur: Eva Munnik
Wat is de oorsprong van de islam?
De islam is de jongste van alle wereldreligies en komt op in de zevende eeuw in het huidige Saoedi-Arabië. Moslims geloven dat de koopman Mohammed uit Mekka een boodschap van Allah – Arabisch voor God – ontvangt: “Er is geen andere God dan Allah en Mohammed is zijn profeet.” Naar verluidt krijgt Mohammed via de engel Gabriël decennia lang verzen van Allah. Deze verzen vormen het heilige boek van de islam, de Koran.
Moslims geloven dat Adam de eerste profeet is en Mohammed de laatste. De islam erkent ook Jezus als profeet, Isa noemen moslims hem, maar zij geloven niet dat hij de zoon van God was, noch dat hij gekruisigd is.
"Mohammed is voor miljoenen moslims een voorbeeld. Zijn bijnaam was Al-Amin: de betrouwbare."
Islam betekent onderwerping, moslims onderwerpen zich aan Allah.
Wat geloven Moslims?
De islam behoort net als het christendom en het jodendom tot de monotheïstische godsdiensten, het geloof in het bestaan van een God. Moslims geloven dat Allah de enige ware God is en dat Mohammed één van zijn profeten is. Ze menen dat het woord van Allah letterlijk is opgeschreven in hun heilige boek, de Koran. Deze is in het Arabisch geschreven en vermeldt welke plichten moslims hebben jegens Allah en andere mensen. Daarnaast gaan gelovige moslims af op de Hadith, de overleveringen. Deze overleveringen gaan over het leven van Mohammed, zijn woorden en handelingen, ofwel de soenna.
Moslims geloven in een hiernamaals, het eeuwige leven. De Koran spreekt van het paradijs – eeuwig geluk – of de hel. De profeet Mohammed zegt dat je allereerst in Allah moet geloven om in het paradijs te komen. Daarnaast beoordeelt Allah je op je daden en daarbij zijn je intenties het belangrijkst.
Vrouwen mogen volgens de islamitische wetgeving geen begrafenissen van mannen bijwonen. Wanneer koning Hoessein begraven wordt, blijft zijn vrouw thuis.
Welke regels en rituelen kent de islam?
De belangrijkste (leef)regels voor moslims zijn de vijf zuilen:
- In het openbaar geloofsbelijdenis doen, shahada
- Vijf keer per dag bidden, salaat
- Eén keer per jaar een maand lang vasten, sawm ramadan
- Aan de armen geven, zakaat
- Eén keer in je leven op bedevaart naar Mekka gaan, hadj
Een pelgrimstocht naar Mekka is niet goedkoop. Een reis vanuit Nederland kost zo'n vijfduizend euro.
Een belangrijk islamitisch ritueel is besnijdenis. Bij jongens wordt voor ze zeven jaar oud zijn een stukje van de voorhuid van hun penis weggesneden. Daarnaast mogen moslims alleen voedsel eten dat halal is. Ze eten geen varkensvlees en uitsluitend vlees van dieren die ritueel geslacht zijn.
Ook bij McDonald's is het mogelijk halal te eten.
Het gebedshuis van moslims heet een moskee. Je mag daar niet met je schoenen naar binnen, zoals ook vaak in de woningen van moslims de schoenen uitgaan. Vooral op vrijdag gaan moslims in de moskee bidden en luisteren naar de imam, de voorganger. Als moslims bidden, moeten ze eerst hun handen, mond, neus, gezicht, armen, hoofd en voeten wassen in die specifieke volgorde.
Uit de minaretten van moskeeën klinkt de oproep tot gebed, de azaan. Vijf keer reciteert een mannenstem “Allah is groot” (Allahoe akbar), twee keer “ik getuig dat er geen god is behalve Allah”, twee keer “ik belijd dat Mohammed de boodschapper van Allah is” en twee keer “ kom tot gebed”. Moslims hebben ook hun eigen religieuze zang: de islamitische muziek anasheed is een lofzang op Allah of de profeet.
Het belangrijkste islamitische feest is het Offerfeest. Moslims herdenken dan dat Abraham zijn enige zoon aan Allah wilde offeren. Het verhaal luidt dat Allah de zoon uiteindelijk spaart en Abraham vraagt in plaats daarvan een schaap te doden. Gelovigen slachten met het Offerfeest een schaap en verdelen het vlees onder familie en armen. Het feest duurt vier dagen.
Islamitische feestdagen
Klanten halen lamsvlees bij een islamitische slagerij. Tijdens het Offerfeest wordt vaak schaap- of lamsvlees gegeten.
De ramadan begint met het avondgebed in de moskee.
Barack Obama organiseert een avondmaal na zonsondergang tijdens de ramadan.
Veel moslims gaan tijdens de het suikerfeest bij familie op bezoek, eten zoetigheid en geven elkaar cadeaus.
Tijdens de jaarlijkse ramadanmaand eten en drinken moslims alleen als de zon onder is. Ook roken en seks hebben is uit den boze tussen zonsopgang en zonsondergang. De ramadan eindigt met het Suikerfeest. Deze Nederlandse naam voor het feest is te danken aan de vele zoetigheden die dan op tafel staan. Families eten samen en gaan bij buren en vrienden op bezoek, kinderen krijgen nieuwe kleding, speelgoed en snoep.
Wat betekent de islam tegenwoordig?
De islam is de tweede grootste godsdienst ter wereld, met meer dan 1,6 miljard gelovigen. Deze moslims zijn er van liberaal tot zeer orthodox. De islam kent twee grote stromingen: het soennisme en het sjiisme. Deze verschillende stromingen zijn ontstaan door onenigheid over de opvolging van de profeet. Volgens soennieten hoeft er geen bloedlijn te zijn van Mohammed naar de opvolger en volgens de sjiieten wel. Verreweg de meeste moslims, bijna negentig procent, zijn soenniet.
In Turkije zijn er vrij veel alevieten, een substroming van het sjiisme. Een conservatieve tak van de islam is het salafisme, dit is een substroming van het soennisme. Salafisten willen terug naar de ‘zuivere islam’ en vinden dat de voorschriften letterlijk moeten worden nageleefd. Veel terroristen zeggen inspiratie te halen uit het salafisme. IS, de Taliban en Al Qaida zijn sterk beïnvloed door deze stroming.
Gematigde moslims brengen een glossy uit over de islam, om te laten zien dat er ook een middenweg mogelijk is.
In islamitische landen is het geloof vaak verbonden met het bestuur en de rechtspraak. Wetgeving gaat via de sharia, ‘de wet van god’. De sharia bevat onder meer kledingvoorschriften: mannen moeten van de navel tot over de knie bedekt zijn en vrouwen moeten zich bedekken voor mannen die geen directe familie zijn. In hoeverre vrouwen zich sluieren, verschilt per stroming en regio. Soms is het hele lichaam en hoofd van een vrouw bedekt en kijkt zij door een opening (nikab) of soort gaasje (boerka) bij haar ogen. Soms dragen vrouwen alleen een hoofddoek en soms niets van dat alles. De Koran is op verschillende manieren uit te leggen als het gaat over dit onderwerp.
Voorbeelden van hoofddoeken
Ongeveer vijf procent van de Nederlandse volwassenen is islamitisch volgens het CBS, dat komt neer op zo’n 850.000 moslims. Het zijn vooral Turkse en Marokkaanse Nederlanders die ooit als gastarbeider naar Nederland kwamen en hun kinderen en kleinkinderen meenamen. Nederland telt een paar honderd moskeeën en zo’n vijftig islamitische basisscholen.
In het kort
De islam is de jongste van alle wereldreligies en komt op in de zevende eeuw in het huidige Saoedi-Arabië.
Moslims geloven dat Allah de enige ware God is en dat Mohammed zijn profeet is. Ze menen dat het woord van Allah letterlijk is opgeschreven in hun heilige boek, de Koran.
De belangrijkste (leef)regels voor moslims zijn de vijf zuilen. Moslims gaan naar de moskee om te bidden en te luisteren naar de imam, de leider van de moskee.
