Waarom is het belangrijk vrouwen in de politiek te hebben?
Gepubliceerd: 24-9-2018
Laatste update: 10-11-2023
In 1918 komt Suze Groeneweg als eerste vrouw in de Tweede Kamer. Ruim 100 jaar later vinden we steeds meer vrouwen in de politiek. Waarom is het belangrijk dat er vrouwen in de politiek zitten? En hoe zorgen we ervoor dat er nog meer vrouwen in politieke functies komen?
Redacteur: Marjolein Koster
Waarom zitten er weinig vrouwen in de Nederlandse politiek?
Vrouwen zijn al jarenlang ondervertegenwoordigd in de Nederlandse politiek. Zo heeft Nederland nog nooit een vrouwelijke minister-president gehad en is het merendeel van de Tweede Kamerleden man. In andere politieke organen ligt de vertegenwoordiging van vrouwen nog lager, zoals in gemeenteraden en waterschappen.
100 jaar nadat Suze Groeneweg als eerste vrouw in de Tweede Kamer komt, is nog geen een derde van de Tweede Kamerleden vrouw.
Het relatief lage percentage vrouwen in de politiek komt onder andere door stereotypes. Daardoor hebben we bepaalde verwachtingen van mannen en van vrouwen. Nog steeds zien we een man bijvoorbeeld vaker als succesvol en als leider. Vrouwen worden daardoor soms over het hoofd gezien voor functies waarbij deze eigenschappen belangrijk zijn. Seksisme en aandacht op het uiterlijk van vrouwelijke politici werken ook afschrikwekkend. En het is in de meeste gevallen nog altijd de vrouw die na de geboorte van een kind minder gaat werken. Van alle EU-landen werken vrouwen in Nederland het minste aantal uren en ook het verschil tussen man en vrouw is nergens zo groot als in ons land.
Door die beeldvorming achten vrouwen zichzelf ook minder snel geschikt en als ze dat wel vinden is het minder gebruikelijk en sociaal geaccepteerd dat te zeggen. Jongens en meisjes hebben tot ze vijftien zijn nog evenveel ambitie om de politiek in te gaan, maar daarna ontstaat er een verschil.
Heidi/Howard-effect
Tijdens een onderzoek van Columbia Business School krijgen proefpersonen twee exact dezelfde cv’s met verschillende namen erboven. Mensen beoordelen beiden personen als geschikt voor de baan, maar vinden Heidi zelfingenomen en Howard krachtig.
Vrouwen in de Nederlandse politiek
Wat hebben we eraan als er meer vrouwen in de politiek zitten?
Een gelijkere man-vrouwverdeling in de politiek betekent een betere vertegenwoordiging van de bevolking. Het zorgt ervoor dat de onderwerpen die aan bod komen een groter deel van de maatschappij vertegenwoordigen. Natuurlijk kan ook een man opkomen voor vrouwenrechten en dat gebeurt ook regelmatig, maar jezelf inleven wordt moeilijker naarmate je meer van elkaar verschilt. Inmiddels zijn veel vrouwen die in de politiek zitten niet meer per se bezig met het promoten van vrouwenrechten, maar ze nemen wel hun vrouw-zijn mee de Kamer in. Dit zien we in het geval van Kirsten van de Hul van de PvdA, die door haar persoonlijke ervaringen in een gewelddadige relatie in 2018 een initiatiefnota indient om de veiligheid te vergroten.
Diversiteit in ons politieke bestuur heeft veel positieve effecten. Culturele diversiteit op de werkvloer stimuleert de economie, leidt tot meer creativiteit en innovatie en hebben meer tevreden werknemers. Daarnaast fungeren vrouwen in de politiek als rolmodel voor vrouwen en meisjes in de maatschappij. Voormalig Kamervoorzitter Khadija Arib vervult bijvoorbeeld een belangrijke voorbeeldfunctie. Voor vrouwen in het algemeen, maar specifiek voor migranten- en zwarte vrouwen, die nog meer ondervertegenwoordigd zijn in publieke functies.
Kamervoorzitter Arib: “Ik draag een zware verantwoordelijkheid om mijn werk goed te doen en te laten zien dat politiek ook voor vrouwen is bedoeld.”
In een rapport van UNWomen staat dat vrouwen in de politiek een positief effect hebben op de nationale industrie, betrekkingen met buurlanden, defensie, klimaatproblematiek, wetenschap en landbouw. In Nederland kan meer gendergelijkheid volgens adviesorganisatie McKinsey de economie zelfs 114 miljard euro extra opleveren, een groei van 17%. Kortom: een betere man-vrouwverhouding in de politiek is gunstig voor de hele samenleving. Diverse vrouwen én mannen strijden daarom voor meer vrouwen in de politiek.
Hoe krijgen we meer vrouwen in politieke functies?
Het verbeteren van gelijkheid tussen mannen en vrouwen is vooral een kwestie van politieke wil en het doorbreken van bestaande stereotypen. We kunnen bijvoorbeeld meer vrouwen in de politiek krijgen door quota in te stellen, acties en campagnes te voeren, en trainingen te organiseren die specifiek op vrouwen zijn gericht.
Een simpele manier om meer vrouwen in de politieke functies te krijgen, is door op vrouwen te stemmen. Dat gebeurt al vaak: vrouwen krijgen vaker voorkeurstemmen dan mannen. Maar nog niet genoeg om een eerlijke verdeling te krijgen. Het initiatief Stem op een Vrouw roept daarom de kiezer op te kiezen voor een vrouw die misschien nét niet verkozen wordt, zodat deze door de voorkeurstemmen toch in de Tweede Kamer of gemeenteraad komt.
Ook tijdens de verkiezingen in 1977 is er een actiegroep die oproept om op een vrouw te stemmen.
Maar daarvoor moeten er wel genoeg vrouwen op kieslijsten staan. Quota kunnen hierbij helpen. In Cuba bleek die aanpak succesvol: positieve discriminatie leidde tot een hoog aantal vrouwen in de politiek.
Doordat organisaties die vrouwen scouten, trainen en coachen de laatste jaren enorm in opkomst zijn, zijn er wereldwijd steeds vaker vrouwen in de politiek te vinden. Bij de tussentijdse congresverkiezingen in de Verenigde Staten in 2018 is het aantal vrouwen dat verkiesbaar staat groter dan ooit. Ook in Nederland zijn er bij de tweede kamerverkiezingen in maart 2021 meer vrouwen dan ooit lijsttrekker. Van de 37 partijen die op 17 maart op het stembiljet staan, hebben er tien een vrouw als lijsttrekker.
Rwanda als koploper
Rwanda is al jarenlang koploper met meer dan 60% vrouwen in de nationale parlementen. De participatie van vrouwen was noodzakelijk na de Rwandese genocide van 1994, waarbij vooral veel mannen zijn vermoord. Ondanks dat dit noodzakelijk was, prijzen organisaties wereldwijd de Rwandese overheid voor de manier waarop ze vrouwen aanmoedigen om voorheen typische mannenbanen aan te nemen.
In het kort
Onder andere door stereotypen en verwachtingen over mannen en vrouwen, zijn vrouwen al jarenlang ondervertegenwoordigd in de Nederlandse politiek.
Een betere man-vrouwverhouding in de politiek zorgt voor meer diversiteit aan onderwerpen en een betere afspiegeling van de maatschappij, wat uiteindelijk beter is voor de samenleving.
Om meer vrouwen in de politiek te krijgen moeten we stereotypes doorbreken. Ook kan het helpen om quota in te voeren en op vrouwen te stemmen.
